I. Dịch vụ tài chính chính thống
Trong thế giới hiện đại, tài chính không chỉ còn là lĩnh vực dành riêng cho các ngân hàng hay công ty đầu tư. Từ những giao dịch cá nhân hàng ngày đến các hoạt động kinh doanh quy mô lớn, các dịch vụ tài chính đã trở thành xương sống cho sự vận hành của nền kinh tế. Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan và toàn diện về các loại hình dịch vụ tài chính – từ chính thống như ngân hàng, bảo hiểm, đầu tư, đến các dịch vụ tài chính ngầm đang hoạt động phổ biến nhưng ít được nhắc đến. Việc hiểu rõ các dịch vụ này không chỉ giúp bạn sử dụng tài chính hiệu quả, mà còn tránh được những rủi ro không mong muốn trong thời đại tiền tệ số hóa và toàn cầu hóa ngày nay.
1. Ngân hàng thương mại
- Gửi tiết kiệm
- Cho vay cá nhân / doanh nghiệp
- Thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ
- Chuyển tiền trong nước và quốc tế
- Mở tài khoản thanh toán, tài khoản ngoại tệ
2. Công ty tài chính
(ví dụ: FE Credit, Home Credit…)
- Cho vay tiêu dùng tín chấp
- Cho vay mua hàng trả góp
- Thẻ tín dụng không qua ngân hàng
3. Công ty chứng khoán
- Môi giới chứng khoán
- Tư vấn đầu tư
- Giao dịch cổ phiếu, trái phiếu, phái sinh
- Lưu ký và quản lý tài khoản
4. Công ty bảo hiểm
- Bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ
- Bảo hiểm sức khỏe, ô tô, tài sản, du lịch
5. Công ty quản lý quỹ đầu tư
- Quỹ mở, quỹ đóng
- Ủy thác đầu tư tài chính
- Dịch vụ quản lý tài sản cá nhân hoặc tổ chức
6. Công ty tài chính vi mô
- Cho vay số tiền nhỏ cho người dân thu nhập thấp
- Chủ yếu phục vụ khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa
7. Ví điện tử và Fintech
- MoMo, ZaloPay, ShopeePay, VNPay…
- Thanh toán QR
- Chuyển tiền ngang hàng (P2P)
- Dịch vụ ví tích hợp tài khoản ngân hàng
II. Dịch vụ tài chính ngầm
(phi chính thức, không được cấp phép hoặc kiểm soát lỏng lẻo)
1. Tín dụng đen
- Cho vay nặng lãi, lãi suất “cắt cổ”
- Đòi nợ kiểu xã hội đen
- Quảng cáo qua tờ rơi, zalo, Facebook, app ẩn danh
2. Hội, hụi, biêu
(tự phát hoặc online)
- Hình thức xoay vòng vốn theo nhóm
- Có thể bị lừa đảo nếu không rõ uy tín người tổ chức
3. Đầu tư đa cấp trá hình
- Cam kết lãi suất cao
- Không có sản phẩm thực tế
- Mô hình Ponzi: lấy tiền người sau trả người trước
4. Sàn Forex/crypto lừa đảo
- Giao dịch ngoại hối, tiền số không qua sàn chính thống
- Thường là app hoặc web giả
- Không được cấp phép tại Việt Nam
5. Ứng dụng cho vay online không minh bạch
- App nặc danh, thu thập danh bạ người dùng
- Tự ý tính lãi, phạt
- Gọi điện khủng bố người thân, bạn bè
6. Dịch vụ bán tín dụng / cho thuê tài khoản ngân hàng
- Thuê tài khoản để rửa tiền hoặc lừa đảo
- Mua bán điểm tín dụng (cải thiện điểm xếp hạng tài chính)
7. Đầu tư tài chính không rõ nguồn gốc
- Mua cổ phần startup “ma”, đầu tư bất động sản chưa có pháp lý
- Kêu gọi góp vốn cam kết lãi suất cao
III.Dịch vụ “trung gian”
(tùy vào mục đích, quy đinh pháp luật mà có thể cho là hợp pháp hoặc không)
- Đổi ngoại tệ chợ đen
- Cho vay ngang hàng (P2P Lending): một số mô hình được cấp phép, một số chưa rõ
- Môi giới tài chính tự phát
- Mua bán thông tin tài chính cá nhân (bất hợp pháp)
Trong bối cảnh nền kinh tế không ngừng biến động và phát triển, việc hiểu rõ các loại hình dịch vụ tài chính – từ hợp pháp đến phi chính thức – trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Mỗi nhóm dịch vụ đều có vai trò, lợi ích và rủi ro riêng, phục vụ các nhu cầu khác nhau của cá nhân và tổ chức. Khi nắm được bức tranh toàn diện này, bạn sẽ có khả năng ra quyết định tài chính một cách chủ động, khôn ngoan và an toàn hơn. Hãy luôn đặt yếu tố minh bạch, pháp lý và an toàn lên hàng đầu khi tiếp cận bất kỳ dịch vụ tài chính nào – dù là vay vốn, đầu tư hay đơn giản là thanh toán hàng ngày.